پیشنهاد پلیس راهور برای تغییر اعداد پلاک خودروها از فارسی به لاتین، موج گستردهای از واکنشها را در پی داشته است. در حالیکه پلیس بر ضرورت ارتقای سامانههای پلاکخوان، کاهش دستکاری و جلوگیری از جعل تأکید دارد، برخی کارشناسان و اساتید زبان این اقدام را مغایر قانون اساسی و تهدیدی برای هویت فرهنگی میدانند.
استناد به اصل ۱۵ قانون اساسی
چندی پیش، سردار سید تیمور حسینی از تدوین طرحی جامع برای تحول در نظام شمارهگذاری خودرو خبر داد که یکی از بخشهای کلیدی آن، تغییر خط اعداد پلاکها به لاتین است. به گفته او، دستکاری اعداد فارسی یکی از چالشهای جدی در ثبت جرایم رانندگی است، در حالی که اعداد لاتین چنین امکانی را بهراحتی نمیدهند.
با این حال، منتقدان معتقدند اصل ۱۵ قانون اساسی خط رسمی کشور را فارسی میداند و پلاک خودرو نیز بهعنوان یک سند رسمی باید بر همین اساس باقی بماند. به باور آنان، جایگزینی اعداد لاتین نهتنها در تعارض با قانون است، بلکه میتواند مقدمهای برای کمرنگ شدن زبان فارسی در سایر عرصهها باشد.
دغدغههای اجرایی و هزینهای
منتقدان همچنین هشدار میدهند که حتی اگر از منظر قانونی و فرهنگی مانعی وجود نداشت، تغییر خط پلاک بدون آسیبشناسی دقیق رفتارهای متخلفان نتیجهبخش نخواهد بود. تجربه نشان داده است که افراد متخلف به سرعت راههای جدیدی برای دور زدن قانون پیدا میکنند. علاوه بر این، اجرای این طرح هزینههای سنگینی را بر دولت و مالکان خودرو تحمیل خواهد کرد؛ در حالیکه میتوان همین منابع را صرف توسعه فناوریهای نوین نظارتی و هوش مصنوعی برای شناسایی پلاک کرد.
استدلالهای موافقان
در مقابل، موافقان بر مزایای فنی این تغییر تأکید دارند. از نظر آنان، جعل و دستکاری اعداد لاتین بهمراتب دشوارتر است، دقت دوربینها در ثبت تخلفات افزایش مییابد و هماهنگی با استانداردهای بینالمللی نیز تسهیل میشود. چنین اقداماتی میتواند به ارتقای شفافیت در حوزه حملونقل و کاهش تخلفات جادهای منجر شود.
ضرورت نگاه جامع
دکتر سعید تقدیری، استاد زبان و ادبیات فارسی، این طرح را مغایر با قانون اساسی دانسته و تأکید میکند: «بهجای زیر سؤال بردن توانایی خط فارسی، باید بر نقاط قوت آن تکیه کنیم و از فناوریهای نوین برای کاهش تخلفات استفاده نماییم. همانطور که امکان دستکاری اعداد فارسی وجود دارد، اعداد لاتین نیز از این قاعده مستثنی نیستند. راهکار درست، بهرهگیری از فناوریهایی مانند دوربینهای پیشرفته، تراشههای الکترونیکی و سیستمهای هوش مصنوعی است.»
