سگ دست جزء مهمی از خودرو است که معمولا رانندگان تا روزی که دچار مشکل می شوند به آن توجه نمی کنند. اما این قطعه یکی از اجزای اساسی در جلوی خودرو است که نقش انتقال وزن بدنه خودرو به زمین و چرخ ها را ایفا می کند. نقش این قطعه در خودرو به قدری مهم است که آسیب دیدن آن حتی ممکن است منجر به واژگونی خودرو شود!

سگ دست خودرو (steering knuckle) جزء جدایی ناپذیر سیستم تعلیق خودرو است. این قسمت میله های فرمان و اجزای سیستم تعلیق را به هاب و محور چرخ ها متصل می کند. در واقع سگ دست ماشین نقشی حیاتی در عملکرد فرمان و ایمنی ماشین شما دارد.

به طور کلی سگ دست به کنترل زاویه چرخ ها کمک می کند و گشتاور را از سیستم فرمان به چرخ ها منتقل می کند. بنابراین باید با مواد محکم ساخته شود تا فشار و تنش های ناشی از فرمان و چرخش را تحمل کند.

جنس سگ دست ماشین از چدن انعطاف پذیر یا فولاد آهنگری ساخته شده است. اما در خودروهای اسپرت از آلومینیوم برای کاهش وزن و افزایش چابکی خودرو استفاده می شود.

نام این قطعه به دلیل شباهت زیاد به «پنجه سگ»، سگ دست است!

سگ دست ماشین کجاست؟

سگ دست یک قطعه فولادی بزرگ است که درست پشت چرخ های جلو قرار می گیرد. برای دسترسی به سگ دست چرخ ماشین را باز می کنیم و برای برداشتن آن باید اتصالات آن را قطع کنیم.

این قطعه طبقات بالا و پایین را به هم متصل می کند. علاوه بر این، سایر اجزای سیستم تعلیق خودرو مانند فرمان، توپی چرخ، بلبرینگ چرخ جلو و کالیپر ترمز دیسکی بر روی خودرو نصب شده است.

انواع سگ دستهای ماشین کدامند؟

بسته به نوع و مدل ماشین، سگ دست ماشین ممکن است شکل متفاوتی داشته باشد. برخی از رایج ترین انواع سگ دستها عبارتند از:

سگ دستی ماشین در سیستم تعلیق McPherson Strut

MacPherson Strut پرکاربردترین سیستم تعلیق در جهان است و اکثر خودروهای امروزی از این مدل تعلیق در محور جلو استفاده می کنند.

به طور کلی مک فرسون از فنر و کمک فنر استفاده می کند که به صورت عمودی بالای محور چرخ قرار می گیرد. وجود سگ دست خودرو که محل اتصال قسمت زیرین کمک فنر و طبقات و میله فرمان و محور خودرو است، سیستم تعلیق مک فرسون را کامل می کند.

این مدل علاوه بر مقاومت بالا و پروسه ساخت ارزان‌قیمت، مانورپذیری مناسب، اجزاء ساده‌ و تعمیرات راحتی دارد. از پراید و پژو ۴۰۵ گرفته تا نیسان ماکسیما، همگی از تعلیق مک فرسون استفاده می‌کنند.

سگ دست ماشین در سیستم تعلیق دوبل
سیستم تعلیق دو جناغی یا طبق‌دار دوبل (Double Wishbone) نوعی سیستم تعلیق مستقل برای خودروها می باشد. ساختار آن بسیار شبیه به سیستم تعلیق مک فرسون است، اما به جای یک بازو، از دو بازو به شکل پایه استفاده می کند.

هر طبق دارای دو نقطه اتصال با شاسی و یک مفصل برای اتصال با سگ دست خودرو می باشد. به کمک این سیستم تعلیق، خودروسازان می توانند کنترل و دقت بیشتری در تعیین زوایای چرخ مانند زاویه کمبر، زاویه چرخش و … داشته باشند.

سگ دست خودرو در سیستم تعلیق طبق‌دار دوبل، دارای یک قسمت اضافه برای اتصال طبق دوم است. ساخت تعلیق دوبل جناغی برای خودروسازان هزینه بالایی دارد، به همین جهت بیشتر در خودروهای لوکس و اسپرت استفاده می‌شود.

سگ دست خودرو در تعلیق میله پیچشی

تعلیق میله پیچشی (Torsion Beam) نوعی تعلیق نیمه مستقل است که بیشتر در محور عقب خودروهای دیفرانسیل جلو مانند تندر ۹۰، پژو ۲۰۶، سمند، فولکس گلف و… به کار می‌رود.

علت پرطرفدار بودن سیستم تعلیق میله پیچشی، وزن کم، پروسه ساخت ارزان‌قیمت، تعداد بوش‌های کمتر نسبت به سایر مدل‌ها و اشغال کردن فضای کمتر در زیر خودرو است.

از معایب این مدل می توان به کاهش کیفیت سواری و هندلینگ اشاره کرد زیرا محدودیت های زیادی برای تنظیم زوایای چرخ دارد.

به همین دلیل است که سیستم تعلیق میله پیچشی بیشتر در خودروهای ارزان قیمت استفاده می شود و در خودروهای لوکس و اسپرت جایی ندارد.

سگ دست ماشین در این سیستم نسبت به مدل های قبلی شکل ساده تری دارد و فقط نقش اتصال محور با محور چرخ را ایفا می کند.

سگ دست شکسته چه علائمی دارد؟

یکی از مهم ترین علائم خرابی سگ دست می تواند کشیدن ماشین به یک طرف در حین رانندگی باشد. شما ممکن است لاستیک ها را عوض کنید و بالانس کنید، فرمان را تنظیم کنید، اما باز هم ماشین به یک طرف می کشد!

مظنون شماره یک اینجا سگ دست ماشین است. تشخیص سریع علائم آسیب سگ دست بسیار مهم است تا متحمل هزینه های اضافی و مشکلات بیشتر نشوید.

علاوه بر این، دانستن علائم خرابی سگ دست می تواند جان شما را نجات دهد، زیرا اگر سگ دست بشکند، کنترل ماشین را به کلی از دست خواهید داد!

مهمترین علائم آسیب دیدگی خودرو به شرح زیر است:

سایش ناهموار لاستیک
شنیدن صدای جیغ لاستیک هنگام چرخش
احساس لرزش در فرمان و عدم تعادل خودرو
تمایل ماشین به یک طرف کشیدن

غربیلک فرمان در هنگام رانندگی مستقیم در موقعیت دیگری قرار دارد

دلایل خرابی سگ دست خودرو چیست؟

درست است که سگ دست ماشین در صورت نگهداری مناسب عمر طولانی دارد، اما ترک خوردن یا خم شدن آن غیرعادی نیست. گاهی اوقات برخورد شدید با چاله یا جسمی در جاده باعث آسیب به این قسمت می شود. موانع کوچک (مانند چاله‌ها) معمولاً جای نگرانی ندارند، زیرا فنر و کمک فنر ضربه را جذب می‌کنند. اما برخورد با یک مانع کوچک با سرعت بالا نیز می تواند باعث خرابی شود. در ادامه به ۳ دلیل خرابی سگ دست خودرو اشاره می‌کنیم:

1- ترمز سخت: زمانی که ترمز می کنید. سرعت چرخش لاستیک ها در مدت کوتاهی کاهش می یابد و این کار گشتاور زیادی را به سگ دستی منتقل می کند. حالا اگر در حین ترمز شدید به چاله برخورد کنید، وضعیت بدتر می شود. به همین دلیل توصیه می شود هنگام برخورد با دست اندازها و چاله ها از ترمزگیری خودداری کنید.

2- چرخاندن شدید فرمان : چرخ ها هنگام غلتیدن مستقیم به جلو کمترین نیرو را به فرمان منتقل می کنند. اما به محض چرخاندن فرمان و خارج شدن چرخ ها از حالت مستقیم، نیروی اضافی به سگ دست خودرو منتقل می شود. جالب است بدانید که فرمان دادن های شدید در سرعت بالا این نیرو را چند برابر کرده و خطر شکستگی سگ دست را افزایش می دهد.

3- پایین آوردن ارتفاع خودرو: اگر ارتفاع خودرو را پایین بیاورید، ظرفیت فنر و کمک‌فنرها در جذب ضربات به شدت کاهش پیدا می‌کند. این یعنی نیروی بوجود آمده به سایر قسمت‌های تعلیق خودرو و به‌خصوص سگ دست منتقل می‌شود. به همین دلیل شکستگی این قطعه در خودروهای «کف‌خواب» نیز دیده می‌شود.

1.  

   نحوه شناسایی سگ دست آسیب دیده

   اگر دوست دارید قبل از مراجعه به جلوبندی‌ساز از سلامت سگ دست خودرو مطمئن شوید، باید بگوییم که بهترین راه بررسی فیزیکی و چشمی این قطعه است. برای این منظور مراحل ساده زیر را انجام دهید:

   • زیر ماشین جک بزنید و لاستیک را از سطح زمین آزاد کنید. برای مهار کردن و پشتیبانی خودرو پیشنهاد می‌کنیم از خرک یا هر وسیله مناسب دیگری استفاده کنید. به هیچ عنوان به جک خودرو اتکا نکنید.
   • تایر‌ها را به کمک آچارچرخ باز کنید.
   • حالا شکل ظاهری سگ دست‌ها را در هر دو سمت مقایسه کنید. به دنبال ترک، خمیدگی یا شکستگی باشید.