عوامل و علل خرابی دینام خودرو

خرابی یا سوختن دینام یکی از رایج ترین مشکلات برق خودرو است. با خراب شدن دینام خودرو پس از مدت کوتاهی از حرکت باز می ایستد زیرا ادامه حرکت نیاز به برق برای رسیدن به قسمت های مختلف موتور از جمله شمع ها دارد. بیشتر خرابی های دینام ها مربوط به سوختن دیود یا سیم پیچی آرمیچر یا استاتور است.

با توجه به اینکه دینام بوسیله تسمه به مدار چرخش موتور متصل است باید مرتب از آن بازدید و در صورت پارگی تسمه سریعاً تسمه جدید تعویض گردد.

همچنین در فصول گرم سال که باعث بالا رفتن دمای موتور و چرخش فن ثانویه با حداکثر سرعت می شود و به دلیل کارکرد مداوم کولر خودرو فشار بیشتری به دینام وارد می شود و امکان آن وجود دارد. شکست افزایش می یابد.

استفاده از کولر خودرو و تنظیم دور فن کولر روی حداکثر سرعت و ترافیک سنگین در شهرها باعث کاهش سرعت خودرو و در نتیجه کاهش دور موتور می شود که نتیجه آن کاهش تولید برق دینام است.

هنگامی که دستگاه های الکتریکی خودرو با حداکثر ظرفیت خود کار می کنند، انرژی باتری را مصرف می کنند. دینام باید این کمبود برق را جبران کند. به دلیل پایین آمدن دور موتور، دینام دیگر قابلیت شارژ مداوم باتری را ندارد و برق دستگاه ها توسط دینام تامین می شود که باعث فشار مضاعف به دینام می شود و در نهایت اگر این بازه زمانی طولانی باشد. باعث سوختن دینام می شود.

اما به طور کلی مهمترین عوامل خرابی دینام خودرو به شرح زیر است:

1- تمام شدن زغال دینام که با تعویض زغال های دینام دوباره قابل استفاده است.
2- سوزاندن سیم پیچ های داخلی دینام، گاهی اوقات تعویض آنها باعث می شود دینام دوباره کار کند.
3- خرابی دینام که وظیفه تنظیم برق دینام را بر عهده دارد و باعث از کار افتادن دینام می شود.

علائم خرابی دینام چیست؟

به یاد داشته باشید که مشکلات خودرو همیشه از مشکلات کوچک شروع می شود و به مشکلات بزرگ تبدیل می شود. در ژنراتور نیز مانند سایر قطعات یدکی خودرو با مشاهده علائم و نشانه های خرابی می توان به وجود ایراد در قطعه پی برد. در ادامه به مهم ترین علائم خرابی دینام خودرو می پردازیم:

چراغ هشدار دینام (چراغ باتری)

چراغ دینام که معمولا در پنل نشانگر خودرو قرار می گیرد، چراغی است که میزان شارژ یا عدم شارژ باتری را نشان می دهد، به همین دلیل به آن چراغ باتری نیز می گویند. این چراغ شبیه باتری است و کلمات “ALT” یا “GEN” را نمایش می دهد که هر دو به معنای دینام هستند. این چراغ به کامپیوتری متصل است که ولتاژ خروجی از دینام را بررسی می کند.

مشکلات و خرابی دینام نیز با یک چراغ کوچک روی داشبورد شروع می شود. نوری شبیه به باتری اغلب نادیده گرفته می شود. در واقع اکثر رانندگان فکر می کنند که وقتی این چراغ روشن می شود خراب شده یا باتری خودرو تمام شده و در نتیجه تعویض آن را به زمان دیگری موکول می کنند. حال روشن شدن این چراغ می تواند نشان دهنده خرابی دینام خودرو باشد.

در صورت عدم توجه به نور، خرابی دینام خودرو با علائم دیگری ادامه خواهد داشت. کم نور شدن چراغ های جلو، سوسو زدن (افزایش و کاهش) نور، متصاعد شدن بوی سیم سوخته یا شنیدن صداهای غیرعادی همگی از نشانه های مشکل در دینام خودرو هستند. در نهایت بی توجهی به این علائم منجر به روشن نشدن خودرو و یا از کار افتادن کامل خودرو می شود.

در اکثر دینام هایی که دارای استاتور بیش از دو خروجی هستند، از چندین دیود برای کنترل نور دینام استفاده می شود. قطب منفی که در خودرو به بدنه متصل است پس از عبور از آرمیچر وارد پل دیود می شود و توسط یک یا چند دیود به خروجی نور دینام متصل می شود و در حالت ساکن دینام خروجی منفی دارد.

چراغ دینام از سمت دیگر به جریان خروجی مثبت سوئیچ خودرو متصل می شود، بنابراین با باز شدن کلید خودرو، چراغ دینام روشن می شود. پس از راه اندازی و روشن شدن موتور خودرو، با چرخش آرمیچر و تولید برق، اختلاف پتانسیل ایجاد شده در دیودها باعث مثبت شدن خروجی چراغ باتری و در نتیجه خاموش شدن آن می شود.

نورهای کم نور یا کم نور

از آنجایی که دینام نیاز الکتریکی خودرو را تامین می کند، وقتی بازده آن پایین می آید، دستگاه های الکتریکی نیز به خوبی کار نمی کنند. در این حالت ممکن است چراغ های جلو و چراغ های روی داشبورد کم نور شوند و یا به شدت روشن شوند که این امر نشان دهنده منبع تغذیه بالا است و باعث گرم شدن چراغ های خودرو می شود. همچنین کم و زیاد شدن نور چراغ ها نیز به دلیل نوسان برق خودرو و یکی از نشانه های خرابی دینام است.

خوابیدن باتری

هنگامی که دینام به خوبی کار نمی کند، باتری به جای اینکه به عنوان یک ذخیره ساز عمل کند، مجبور است جریان بیشتری را از دینام بگیرد تا ضعف دینام را جبران کند. در این صورت حتی بهترین باتری نیز در نهایت از کار می افتد.

صدای تق تق در هنگام چرخاندن سوئیچ نشان دهنده شارژ باتری است. باتری خودرو برای استفاده طولانی مدت طراحی نشده است. باتری به گونه ای طراحی شده است که نیروی لازم برای روشن شدن خودرو را تامین کرده و بقیه کار را به سایر قسمت ها بسپارد.

اتصالات شل یا شکسته

جریان الکتریکی تولید شده توسط دینام توسط سیم های بلند و کوتاه منتقل می شود. هر گونه مشکلی در سیم ها یا اتصالات پیچی می تواند باعث قطع کامل جریان برق یا کم شدن آن شود.  در این حالت دینام برق تولید می کند اما برق تولید شده راه به جایی نمی برد.

اگر مشکلی در سیم کشی و اتصالات وجود داشته باشد، گاهی اوقات چراغ ها روشن تر می شوند زیرا دینام برای غلبه بر این مشکل انرژی بیشتری تولید می کند. در این حالت بوی سیم گرم شده نیز به مشام می رسد. مشکل دیگری که ممکن است ایجاد شود. استشمام بوی سیم یا لاستیک سوخته که در اثر اصطکاک بین فولی و تسمه و در نتیجه داغ شدن تسمه ایجاد می شود و در نظر داشته باشید که گرم شدن دینام باعث تولید ولتاژ بالاتر می شود. منجر به آسیب دیدن سایر قسمت های خودرو می شود.

سایر علائم خرابی دینام

سایر علائم و نشانه های خرابی دینام شامل موارد زیر است:

خوردگی، پوسیدگی، شل یا سفت تسمه دینام
شنیدن صدای جیرجیر که ناشی از هماهنگ نبودن دینام فولی با تسمه یا فرسودگی بوش ها و یاتاقان هاست.

روش های پیشگیری از خرابی دینام

در مورد لوازم یدکی خودرو، پیشگیری بهتر از درمان است! اگرچه هر قطعه عمر مفید خود را دارد اما با رعایت نکاتی ساده می توان از خرابی قطعات جلوگیری کرد و عمر مفید آنها را افزایش داد.

برای جلوگیری از خرابی دینام خودرو رعایت نکات زیر توصیه می شود:

از باتری هایی با ظرفیت بالاتر (حداقل 65 آمپر ساعت) استفاده کنید.
اگر زمان توقف طولانی است، دور موتور را به طور متناوب با فشار دادن پدال گاز تا حدود 2000 دور در دقیقه افزایش دهید.
خنک کننده فن را روی پایین ترین حالت ممکن قرار دهید.
وضعیت شل یا سفت بودن تسمه دینام باید به طور مرتب بررسی شود.
از روشن کردن چراغ ها در مواقع غیر ضروری خودداری کنید.