تاریخچه پیشرانههای LS
داستان معروفترین پیشرانههای V8 تاریخ، از سال ۱۹۵۴ و تولید اولین نسل از شورولت کوروت آغاز شد. خودرویی که اساسا بر پایه نسل جدید پیشرانههای V8 قدرتمند جنرال موتورز معروف به پیشرانههای بلوک کوچک (Small Block) شکل گرفت. شاید هیچکس تصورش را نمیکرد که این سری پیشرانههای جدید آنقدر محبوب و مشهور شوند که تولید آنها در نسلهای مختلف تا امروز به درازا بیانجامد.
آغاز LS با SBC
با پیشرفت تکنولوژی در زمینه طراحی و تولید بلوک پیشرانهها در سالهای آغازین دهه ۱۹۵۰ میلادی، خودروسازان آمریکایی اقدام به تولید پیشرانههایی با حجم مشابه به نمونههای پیشین، اما در ابعادی کوچکتر و وزنی کمتر کردند. این تکنولوژی از سوی شورولت در سال ۱۹۵۴ و با ارائه اولین نسل از شورولت کوروت (C1) به جهان معرفی شد.
تکنولوژی جدید تولید پیشرانههای بلوک کوچک، در حقیقت ریختهگری دقیقتر فلز چدن با دقت بسیار بالاتر بود که نه تنها منجر شد پیشرانههای تولیدی به اندازه چند سانتیمتر از نمونههای قدیمیتر خود (ملقب به بلوک بزرگ)، کوچکتر باشند، بلکه از دیدگاه وزنی به شکل قابل توجهی سبکتر شدند.
پیشرانههای بلوک بزرگ و بلوک کوچک V8 شورولت در قالب اعداد
بلوک کوچک شورولت (SBC) | بلوک بزرگ شورولت (BBC) | |
بازه تولید | ۱۹۵۳-۲۰۰۳ | ۱۹۵۵-تاکنون |
ساختار پیشرانه | OHV V8/۱۶ سوپاپ/۹۰ درجه | |
تنفس | طبیعی/توربوشارژر/سوپرشارژر | |
سیستم سوخترسانی | کاربراتوری/ انژکتوری | |
بازه حجم | ۴.۳ تا ۶.۶ لیتر | ۵.۷ تا ۱۰.۴ لیتر |
بازه تراکم | ۸.۲ تا ۱۴.۲۵ به ۱ | ۸.۵ تا ۱۳.۵ به ۱ |
بازه قدرت | ۱۱۰ تا ۷۸۰ اسب بخار | ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ اسب بخار |
بازه گشتاور | ۳۰۰ تا ۸۵۰ نیوتون.متر | ۵۲۵ تا ۱۲۰۰ نیوتون.متر |
بازه وزن | حدود ۲۰۰ کیلوگرم | حدود ۳۰۰ کیلوگرم |
پیشرانههای بلوک بزرگ جنرال موتورز که تحت نظارت شورولت به تولید میرسیدند با نام بلوک بزرگ شورولت یا BBC (Big Block Chevrolet) شناخته میشدند. این پیشرانههای تمام چدنی بین ۳۰۰ تا ۳۱۵ کیلوگرم وزن داشتند اما به صورت استاندارد توان تولید ۲۵۰ تا بیش از ۱۰۰۰ اسب بخار قدرت و ۵۲۵ تا ۱۲۰۰ نیوتون.متر گشتاور را دارند. پیشرانههای بلوک کوچک یا همان SBC (Small Block Chevrolet)، به دلیل داشتن ساختاری نازکتر در ریختگری خود، قادر به تولید قدرتی معادل ۱۱۰ تا ۷۸۰ اسب بخار و گشتاوری معادل ۳۰۰ تا ۸۵۰ نیوتون.متر هستند اما در عوض، وابسته به مدل تنها برابر با ۱۸۰ تا حداکثر ۲۷۰ کیلوگرم وزن دارند.
بنابراین، پیشرانههای SBC با داشتن وزن پایینتر، نسبت نیرو به وزن منطقیتری دارند و به صورت کلی پیشرانههای معقولتری برای خودروهای سواری روزمره و استاندارد به حساب میآیند. اگرچه هنوز هم پیشرانههای BBC برای استفاده به صورت کاربرد مسابقهای و تیونینگ از بهترین و قدرتمندترین طراحی مهندسی بهره میبرند، اما این سطح از مهندسی و قدرت به صورت روزمره مورد استفاده خودروهای تیراژ انبوه نیست.
نسل اول SBC بین سالهای ۱۹۵۴ تا ۱۹۷۹ و نسل دوم آن از ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۳ بر خط تولید قرار داشت. بازار ایران شاهد حضور جمع کثیری از خودروهای آمریکایی است که از پیشرانههای متنوع سری SBC نسل اول جنرال موتورز بهره میگیرند. مهمترین این خودروها شورولت نووا با پیشرانه شش سیلندر SBC 250، بیوئیک ایران (بیوئیک اسکایلارک) با پیشرانه هشت سیلندر ۵.۷ لیتری SBC 350، شورولت بلیزر، جیامسی جیمی، شورولت C10، شورولت کامارو، با پیشرانههای متنوع SBC 250، SBC 350 و SBC 400 هستند. گرچه خانواده محصولات دیگری چون برخی مدلهای خاص بیوئیک یا پونتیاک از پیشرانههای شورولت بهره نمیگیرند اما پیشرانههای به کار رفته در آنها از دیدگاه تکنولوژی با سری SBC یکسان است. به عنوان مثال پیشرانههای ۶.۶ لیتری 400 V8 پونتیاک، اولدزمبیل یا بیوئیک نیز بر اساس تکنولوژی بلوک کوچک شورولت از سوی این شرکتها ساخته شده است.
برتری پیشرانههای SBC از دیدگاه نسبت نیرو و گشتاور تولیدی به وزن، دوام فنی خیره کننده، سرویس و تعمیرات بسیار آسان، بازار قطعات بسیار گسترده و هزینه تولید و نگهداری بسیار پایین، منجر شد تا جنرال موتورز این سری پیشرانهها را در تیراژی فراتر از ۱۰۰ میلیون دستگاه به تولید رسانده و لقب پرتیراژترین پیشرانه V8 تاریخ را در اختیار خود گیرد.
آغاز LS
نسل سوم پیشرانههای بلوک کوچک جنرال موتورز در دهه ۱۹۹۰ میلادی و همزمان با پیشرفت تکنولوژی در زمینه قالبگیری و ریختهگری آلومینیوم محقق شد. این پیشرانه نسل جدید همزمان با معرفی پنجمین نسل خانواده کوروت (C5) در سال ۱۹۹۷ به جهان معرفی شد و با کد شناسایی جدید LSx روانه بازار شد. کد LS برای شناسایی نوع و تکنولوژی بلوک و حرف x کوچک، نشان دهنده وجود سری عددی در خانواده این پیشرانه جدید بود.
اگرچه پیشرانههای بلوک کوچک LS کاملا بر اساس مهندسی ابتدایی نسل اول و دوم SBC شکل گرفته بودند اما از دیدگاه مهندسی به دنیایی دیگر تعلق داشتند. بزرگترین تغییرات اعمال شده در خانواده این پیشرانههای جدید، استفاده از فلز سبک و بادوام آلومینوم بجای چدن در فرایند ریختگری بلوک و سرسیلندر بود. این پیشرانه در برخی مدلها همچنین با بلوک و سرسیلندرهای چدنی نیز به تولید رسید که به خانواده وُرتک (Vortec) مشهورند. ساختار بلوک و سرسیلندر در این پیشرانهها تقویت شد و از دیدگاه مهندسی سیالات مورد بازنگریهای اساسی قرار گرفت تا بازده و عملکرد پیشرانه در دورهای بالاتر بهبود یابد. نتیجه کار خروجی قدرت بالاتر و مصرف سوخت کمتر در حجم موتور مشابه به دلیل بهرهگیری از طراحی بهینه و بسیار پیشرفته مهندسی بود.
خانواده پیشرانههای LS در قالب اعداد
LSx | |
بازه تولید | ۱۹۹۷ تا کنون |
ساختار پیشرانه | OHV V8/۱۶ سوپاپ/۹۰ درجه |
تنفس | طبیعی/توربوشارژر/سوپرشارژر |
سیستم سوخترسانی | انژکتوری |
بازه حجم | ۴.۸ تا ۸.۴ لیتر |
بازه تراکم | ۹.۱1 تا ۱۳.۱ به ۱ |
بازه قدرت | ۲۲۵ تا ۲۵۰۰ اسب بخار |
بازه گشتاور | ۳۹۰ تا ۳۳۰۰ نیوتون.متر |
بازه وزن | ۱۸۰ تا ۲۱۰ کیلوگرم |
اولین پیشرانه با کد LS1 و به حجم ۵.۷ لیتر به عنوان اولین عضو خانواده جدید LS بر نسل پنجم کوروت (C5) به بازار جهانی معرفی شد. این پیشرانه در سه ستاپ مختلف با سه خروجی مختلف ۳۲۵، ۳۳۵ و ۳۴۵ اسب بخار به ترتیب برای سه خودرو شورولت کاپریس، کامارو و کوروت C5، روانه بازار شد. در پس آن، خانواده عددی این سری پیشرانه با کدهای LS2، LS3، LS6، LS7، LS9 و LSA به بازار راه یافتند که هر یک در نوع خود از حجم، ستاپ فنی و طراحی متمایز بهره میبردند.
مشهورترین سری از خانواده پیشرانههای LS، پیشرانه تماما دستساز LS7 به حجم ۷.۰ لیتر و قدرت پایه ۵۰۵ اسب بخار و گشتاور ۶۴۰ نیوتون.متر بود. با وجود داشتن ساختار قدیمی سوپاپها به صورت پوش راد (Push Rod/دو سوپاپ برای هر سیلندر)، این پیشرانه قادر بود تا مرز ۷۰۰۰ دور بر دقیقه (۸۰۰۰ دور در شرایط خاص) دوران کند. این پیشرانه به فنداسیون ساخت نمونه مسابقهای LS7.R برای مسابقات مشهور استقامت ۲۴ ساعته لومان (Le Mans) بدل شد. همچنین شورولت سری خاص پیشرانههای افترمارکت LSX (با X بزرگ/با LSx اشتباه نشود) را به تولید رساند که در زمره قدرتمندترین پیشرانههای تولید شده بر اساس تکنولوژی LS هستند.
خانواده LS تولید شده از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۷ از نسل سوم پیشرانههای بلوک کوچک شورولت و سری تولید شده LS از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، از نسل چهارم این خانواده به حساب میآیند.