تیونینگ خودرو برای همه ما نامی آشناست. چیزی که در بسیاری از مغازه ها و شاید روی بدنه و شیشه عقب برخی خودروهای مسابقات سرعت آزاد می بینیم. آنچه از کلمه “Tuning” می آید، ایجاد تغییراتی در خودرو با هدف افزایش قدرت مانور و بهبود قدرت موتور است. اما این اصطلاح مختصر به این دستکاری ها محدود نمی شود و در اقصی نقاط دنیا علاوه بر موتورهای قدرتمند، سیستم های صوتی پر سر و صدایی نیز در گردهمایی های خودرویی خودنمایی می کنند. در اینجا شاید لازم باشد از عبارت Custom در کنار تیونینگ خودرو استفاده کنیم تا بین این دو تمایز قائل شویم که در عمل به معنای خارج کردن خودرو از حالت کارخانه به دلایلی غیر از افزایش قدرت مانور و قدرت خودرو است. بیایید سفری کوتاه در تاریخ داشته باشیم تا ببینیم این دنیای جذاب دستکاری خودروها ریشه در کجا دارد.

به قبل از جنگ جهانی دوم برمی گردیم. در دنیایی که ماشینی با 50 اسب بخار برای خودش سلطنت می کرد! خودروهای این دهه دارای شاسی و بدنه مجزا بودند و چرخ ها خارج از بدنه نصب می شدند. در آمریکای شمالی، در جنوب شهر کالیفرنیا، دوستداران سرعت شروع به اصلاح فورد مدل A و کاهش وزن خودرو با برداشتن گلگیرها، شیشه جلو، سقف متحرک، کاپوت و سپر کردند. حتی گاهی موتورهای کامیون هم روی آنها نصب می کردند.

این تغییرات کوچک که رایج شده بود، همه گیر شد تا پای بسیاری از مکانیک ها به این داستان باز شود. تا پیش از این تغییرات با هدف افزایش قدرت موتور و با پیشرفت دستکاری هایی مانند نصب کاربراتورهای بیشتر، سرسیلندرهای قدرتمند با دریچه های هوای مستقیم (horn intakes) و اگزوزهای دو طرفه برای خروج راحت تر دود احتراق انجام می شد. می توانست قدرت بالاتری نسبت به مدل های کارخانه ای برای خودروها فراهم کند.

تغییر ارتفاع خودروهای سواری نیز ریشه در همین دوران دارد. علاقه مندان به سرعت به منظور افزایش فرمان پذیری و کاهش زاویه شاسی در سرپیچ ها، شاه فنر خودرو را کوتاه کرده و یا با داغ کردن شاه فنر، ارتفاع خودرو را تا حد ممکن کاهش دادند. عموماً ترجیح می‌دادند ارتفاع جلوی خودروهایشان را بیشتر از سیستم تعلیق عقب کاهش دهند و اینگونه بود که در دهه 30 سبک ماشین‌های اصلاح‌شده برای دوستداران سرعت متولد شد. “هات راد”

پس از تولد هات رادها، مسابقات سرعت افزایش یافت و با توجه به اینکه مسابقات بدون قوانین خاصی برگزار می شد و بیشتر ظاهر خیابانی داشت، تعداد کشته ها و مجروحان افزایش چشمگیری پیدا کرد. تا جایی که این هات رادهای جذاب به عنوان تهدیدی برای جامعه شناخته شدند و فشارهایی از سوی جامعه و دولت برای حذف کامل این پدیده یا افزایش کنترل بر آنها وارد شد. اما همین امر باعث ایجاد مسابقات زیرزمینی شد و علنی نبودن فعالیت ها باعث شد تعداد کشته ها و مجروحان بیشتر شود.

سرانجام در سال ۱۹۳۷ با شکل گرفتن اتحادیه‌ زمان‌گیری (Timing Association)، افزایش دقت زمان‌گیری همراه با اعمال نظارت روی هات‌رادها و مسابقات، سبب شد این مسابقات به‌صورت قانونی و با نظم و امنیت بیشتری دنبال شود. درعین حال در سال ۱۹۴۱ با نشر مجله‌ THROTTLE درمورد اخبار، نتایج مسابقات و همچنین مسائل ایمنی خودروها به‌تعداد علاقه‌مندان افزوده شد.

تجربیاتی پس از جنگ جهانی

در سال ۱۹۴۱ با ورود ایالات‌متحده به‌جنگ جهانی دوم پیشرفت هات‌رادها کند شد؛ اما بعد از پایان جنگ نه‌تنها این سرگرمی فراموش نشد، بلکه با ورود صنعت‌گران و سازندگانی که در طی جنگ کارکشته‌تر از پیش شده بودند شاهد استخوان ترکاندن بی‌سابقه‌ این اسباب‌بازی‌های خطرناک بودیم. درعین حال فرودگاه‌هایی که پس از جنگ خالی مانده بودند در اختیار آنان قرار می‌گرفت و تعداد مسابقات افزایش روزافزونی داشت.

رواج مسابقات سرعت در دریاچه‌ نمک جنوب شهر کالیفرنیا و افزایش دوباره‌ کشته‌ها و زخمی‌ها باز هم خطرات مسابقات را نمایان کرد. ولی در نخستین گردهمایی هات‌رادها در سال ۱۹۴۸ با حضور بیش از ۱۰ هزار بازدیدکننده، جوانب مثبت این معقوله بر همه بیش‌تر نمایان شد. بازدیدکنندگان متحیر از توانایی استادکاران و مهندسان در ساخت و ایمنی شده بودند.

این همایش تا جایی زبانزد شد که تیراژ مجله‌ هات‌راد (HOT ROD MAG) به‌ ۳۰۰ هزار نسخه رسید. پس از این هجوم مردم، دو اتحادیه مشغول نظارت بر ‌وضع این قلدرهای جاده شدند؛ یکی همان اتحادیه‌ زمان‌گیری جنوب کالیفرنیا (SCTA) و دیگری اتحادیه‌ ملی هات‌رادها (NHRA) که با به‌وجود آوردن مسابقات شتاب‌گیری در خط مستقیم (همان چیزی که امروزه به‌عنوان درگ شناخته می‌شود) سبب شدند شهروندان کمتر شاهد مسابقات خیابانی باشند و امنیت را به‌شهرها بازگردانند. اما این مسابقات دستکاری کردن خودروها را کاملا تغییر داد. برخی به‌دنبال افزایش سرعت بودند و برخی مشغول افزایش زیبایی‌های ظاهری با اغراق در عناصر ظاهری خودروهای مسابقه. گروه دوم همان سازندگان خودروهای کاستوم بودند.

حوالی سال ۱۹۵۰ با تغییر فرم بدنه خودروها و به‌بازار آمدن خودروهای با طراحی ۳ جعبه‌ای (Three box Design) تعداد هات‌رادها کمتر شد و سازندگان خودروهای کاستوم با تغییرات ساده از قبیل تعویض حلقه‌ دور چراغ، تعویض سپر و جلوپنجره، کروم کردن زه‌های جانبی تا تغییراتی در فرم اتاق مثل بریدن و کوتاه کردن ارتفاع بدنه، کوتاه کردن سقف، بریدن و ایجاد کانال‌هایی در کف خودرو برای فرو رفتن بیشتر شاسی در بدنه (به منظور کاهش ارتفاع نهایی خودرو و پنهان کردن بالای چرخ‌ها در گلیر)، باله‌های بلند روی چراغ‌های عقب و درنهایت ریختن سرب در کف خودرو برای نرم‌تر کردن سواری، کاملا از دستکاری‌های هات‌رادها دور شده بودند و صرفا خودروهایی زیبا خلق می‌کردند. نقش و نگارهای معروفی مثل شعله روی بدنه، اِسکالوپ و پین‌استرایپ بازماندگان دوره‌ خودروهای کاستوم دهه ۵۰ هستند.

افتتاح باشگاه آمریکایی

اواخر دهه‌ ۶۰ میلادی با خلق «ماسل‌کار» ها (بخوانید خودروهای قلچماق یا عضلانی) بازدهی پیشرانه‌ها بهبود یافت و با افزایش توان و گشتاور خودروها مرزهای سرعت جابه‌جا شد.

دستکاری خودروها به‌منظور بهبود شتاب درخط مستقیم شامل حذف کلیه‌ موارد کابین و نصب رولربار بود. همچنین سوپرشارژرهایی مهیب با سیستم‌های مکش غول‌آسا روی خودروها نصب شد که گاه منجر به‌بریدن بخشی از کاپوت می‌شد.

در این دوره سنت قدیم CHOP SHOP (کوتاه کردن ارتفاع سقف کابین) برای بهبود آیرودینامیک ادامه یافت. خودروهای کاستوم جای خود را به LOWRIDER ها (همان کف‌خواب) دادند و با نصب سیستم‌های پنوماتیک ارتفاع سواری روز به‌روز کاهش ‌یافت.